محمد اسکندری ::
دوشنبه 87/2/23 ساعت 8:40 عصر
1- روش نشستن
1- هنرجوی مبتدی برای تمرینات خود حتما" باید از صندلی استفاده کند . زیرا تنها در این صورت شرایط لازم فیزیکی برای تمرینات صحیح واصولی برای او فراهم خواهد شد .
2- به هنگام نشستن بر روی صندلی ، از تکیه دادن پرهیز شود وحتما ً تقریباً از وسط صندلی استفاده شود .
3- برای راحتی بیشتر میتوان پای راست را بر روی پای چپ قرار داد.
4- تمرکز در جهت آرامش فیزیکی بدن وجلوگیری از هرگونه انقباض ، گرفتگی وسفت شدن عضلات بدن از مواردی است که در کلیه مراحل تمرینات به صورت خیلی جدی باید به آن توجه کرد .
2- شیوه قرار دادن سه تار
1- قرار گرفتن قوس کاسه سه تار بر روی پای راست به طوری که صفحه سه تار کاملاً عمود بر ران پا باشد.
2- شیب دسته سه تار به گونه ای باشد که با خط افق زاویه 30 درجه بسازد.بر خلاف تار ، وزن دسته سه تار بر روی دست چپ تحمل می شود از این رو مناسب تر است که هنرجویان از سه تار هایی استفاده نمایند که وزن دسته آنها سنگین نباشد. هنرجویان توجه نمایند که بالا بردن بیش از حد لازم دسته سه تار باعث بروز خستگی در دست چپ خواهد شد.
3- دست راست به حالت شل و بدون انقباض به گونه ای روی کاسه سه تار تکیه کند که ساعد از بالای سیم گیر عبور نماید و بند مچ ( محل اتصال کف دست به ساعد ) تقریباً بالای خرک قرار گیرد. دقت شود در این حالت مچ هیچگونه شکستگی نداشته و کاملاً صاف باشد . وزن دست (کتف ، بازو، ساعد) کاملاً روی کاسه قرار گرفته باشد.
4- کف دست کاملاً به طرف صفحه سه تار قرار داشته باشد.
5- انگشت شست کاملاً صاف بر روی صفحه قرار گیرد به طوریکه هیچگونه تماس با سیم چهارم نداشته باشد.
6- نوک انگشتان سوم و چهارم به حالت خمیده و بدون فشار روی صفحه قرار گیرد . این نکته بسیار حائز اهمیت است. وجود کمترین فشار از سوی انگشتان سوم و چهارم بر روی صفحه سه تار ، باعث عقب رفتن کاسه سه تار و چسبیدن آن به بدن خواهد شد.اگر چه پس از اتصال پشت کاسه به بدن ، سه تار دیگر عقب نخواهد رفت ولی فشار مورد بحث کماکان وجود خواهد داشت و باعث انقباض و سفتی دست راست و بروز اشکالات مختلف در تکنیک و نوازندگی خواهد شد. بهترین راه دفع این فشار جلوگیری از چسبیدن کاسه به بدن می باشد.
7- انگشتان اول و دوم به حالت کاملاً آزاد در فضا قرار بگیرند.
*1)بهتر است که افراد چپ دست نیز مانند افراد راست دست آموزش ببینند .
3- روش مضراب زدن برای سه تار
پس از قرار گرفتن دست راست روی کاسه و قرار گرفتن انگشتان به نحوی که در قبل گفته شد ، به وجود آوردن آرامش و جلوگیری از هر گونه انقباض دردست راست ( کتف ، بازو و ساعد ) از نکات اولیه مضراب زدن می باشد.
.برخلاف آنچه که هنرجویان میِپندارند ، هیچگونه نیرو یا فشاری برای عمل مضراب زدن نباید اعمال شود (زیرا در این صورت نوازنده ای که یک ساعت سه تار مینوازد باید با خستگی عضلات مواجه شود که در واقع این طور نیست.)
اعمال هر گونه نیروی زائد و فشار در حین مضراب زدن ، نه تنها باعث سفتی دست راست خواهد شد ( در بخش آموزش دست چپ خواهید دید که انقباض دست راست باعث سفتی دست چپ نیز خواهد شد ) ، بلکه اثر منفی در صدا دهی ساز نیز خواهد داشت.
تنها شیوه صحیح مضراب زدن استفاده از سنگینی و وزن انگشت اول ( سبابه ) میباشد. برای رسیدن به این مهم رعایت نکات ذیل ضروری است.
1- در سه تار حرکت از پایین به بالا را " مضراب راست " و از بالا به پایین را " مضراب چپ " مینامند.
2- اندازه ناخن انکشت اول حدود 3 الی 4 میلی متر و به شکل گرد و بدون زاویه باشد.
3- انگشتان دیگر ( مخصوصا سوم و چهارم ) کاملا بدون ناخن بوده ، در غیر این صورت امکان تماس نوک انگشتان با صفحه سه تار میسر نخواهد بود.
4- بعضی از هنرجویان به غلط عادت دارند با سر ناخن مضراب می زنند.محل صحیح اصابت ناخن به سیمها ، کناره سمت چپ ناخن است . در این حالت کناره ناخن به صورت مماس با سیمها برخورد خواهد کرد و باعث کندن سیمها نخواهد شد.
5- زاویه دست باید به گونه ای باشد که برای مضراب زدن روی سیم SOL مجبور به پرش از روی سیم DO نباشیم . برای این امر فقط باید با کمی تغییر " باند حرکت مضراب " به سمت بالاتر و بدون اینکه سیم DO در مسیر حرکت مضراب برای سیم سل قرار داشته باشد ، عمل کنیم.
6- برای استفاده بهینه از وزن انگشت ، به هنگام مضراب زدن ، دادن ارتفاع لازم به انگشت اول ( بندهای انگشت اول کاملاً باز شوند )ضروری می باشد. در این حالت انگشت از حداکثر وزن برخوردار می باشد و به هنگام برخورد با سیم صدایی مطبوع ، عمیق و حجیم به وجود خواهد آمد که باعث هیچ گونه سفتی و فشار نیز در دست نخواهد شد.
برخلاف آنچه هنرجویان می پندارند ، صدای قوی در سه تار ، ارتباطی با محکم زدن مضراب ندارد.ریشه به وجود آمدن صدای حجیم ، در انتقال صحیح نیروی وزن انگشت به وسیله ناخن بر روی سیمها میباشد. واضح است که با ارتفاع کم انگشت ، به هیچ وجه نیرویی به وجود نخواهد آمد و صداها پوک خواهند شد. هنرجویان باید دقت نمایند که از مضراب زدن با ارتفاع کم اکیداً خودداری کنند. تاثیر تمرکز بر روی نحوه انتقال نیروی انگشت به وسیله ناخن بر روی سیمها ، از نکات بسیار مهم در عمل مضراب زدن میباشد و هنر آموزان باید به صورت مدام این امر مهم را به هنرجویان تذکر دهند.
7- برای مضراب زدن انگشت اول باید کاملاً باز شود . دقت شود که در مضراب زدن برای به وجود آوردن سنگینی بیشتر ، انگشت حتماً از بند سوم (محل اتصال انگشت به کف دست ) خم شود. طبیعی است که در این حالت بند دوم نیز کاملاً خم خواهد شد ، اما بند اول به هیچ وجه نباید خم شود. پس از برخورد کناره سمت چپ ناخن به سیم ، در ادامه حرکت ، نوک انگشت به انتهای شست برخورد نماید.
8- دقت شود هنگام حرکت انگشت اول ، انگشت دوم که در فضا آزاد میباشد همراه با انگشت اول و به موازات آن حرکت داشته باشد. هنرجویانی که انگشت دوم آنان حرکت نداشته باشد در آینده دچار انقباض و سفتی دست و در مضراب زدن با مشکل مواجه خواهند شد.
9- هنرجویان می بایست بین 2 تا 3 جلسه مطالبی را فقط با مضراب راست و به صورت کند ( از سریع و پشت هم مضراب زدن خودداری شود زیرا در این صورت انگشت ، زمان لازم را برای باز شدن و دادن ارتفاع لازم نخواهد داشت ) تمرین کنند وسپس به مضراب چپ بپردازند .
10 - برای مضراب چپ ، حرکت از انتهای انگشت شست ( جایی که مضراب راست خاتمه پیدا کرده ) آغاز میشود و پس از برخورد نیمه چپ ناخن به سیم و باز شدن کامل بندهای انگشت خاتمه پیدا میکند.
نوشته های دیگران()
